1944 BUGÜN ÇERKEŞ'TE DEPREM OLDU

Ömer Faruk Eryılmaz'ın çalışması olarak sizlere sunduyoruz.

Yani, Hasan Özgör’ün deyimiyle ya da o günkü adıyla, “Saroz – Erzurum zonu”. Ya da şimdiki adıyla “Kuzey Anadolu Fay Hattı” 7.2 Büyüklüğündeki bu depremi bizzat yaşayanlardan birisi de SİSMOLOGIE’un yazarı Hasan Özgör’dü. Memleketim Kurşunlu’ya gelmeden önce jeolojik ve sismolojik bilgilerime dayanarak kasabanın içinden hiç endişem yoktu. Fakat çürük bünyeli ve et toprak üzerine kurulmuş olan köylerin derdi ile yanıp tutuşuyordum. Kurşunlu’ya geldiğimde aynı şeylere şahit oldum. Fakat köylerden her gün yüzlerce yaralı Kurşunlu’ya geliyor, Kurşunlu camilerindeki ilk tedavi yuvalarında ilk yardım yapıldıktan sonra, Çankırı hastanesine trenle sevk ediliyordu. Bu depremde Kurşunlu’nun bilhassa Yabanlı (Yeşilöz), Çatkise, Çama, Bozkuş, Çardak, Hacımuslu, Çukurca, Çiğni, Mandı, Sarıkaya, Sivricek, Melan Çayı vadisindeki köylerden de bilhassa eskiden kaza merkezi olan Melan, meşhur şair Tevfik Fikret’in köyü olan Dalgoz ve Bayramören köyleri çok hasar gördü. Bilhassa Bayramören köyünde depremi müteakip başlayan yangın(*) bir çok ocakları söndürmüştü.  Milletimiz ve hükümetimiz bu depremlerde zarar gören vatandaşlarımızın acılarını ve kayıplarını kısa bir zamanda giderdi. Menşei tektonik olan bu deprem (İzmit-Erzurum hattının) hakikaten mevcut olduğunu ispata kafidir. Kurşunlu’ya bu depremde teşrif eden sayın Ord. Prof. Hamit Nafiz Pamir’e, Melanlı bir köylü el yazması bir tarih kitabı verdi. Sayın profesörün söylediğine göre, 107 sene önce yine bu çevrede şiddetli bir deprem olduğunu bu kitabın sonuna ebcet hesabı ile tarih düşülmüş olduğunu öğrenmiştim.” diye anlatıyordu bu taş üstünde taş bırakmayan depremi, Kurşunlulu Tarih ve Coğrafya öğretmeni Hasan Özgör... Deprem sonrası TANİN gazetesinde yer alan haberde; Çerkeş Hükümet Konağı ve posta-telgraf, belediye ile Halkevi dahil olmak üzere ilk ve ortaokul binalarının tamamen yıkıldığını bildiriyor. 'Kasabada 600 ev yıkılmış, geri kalan 200'ü de harap bir hale gelmiştir' bilgisi yeralıyor. (Ersan Eren arşivi-2020) Çerkeş'in 'deprem' öncesi bilgilerinin yer aldığı gazete kupürü. (Ersan Eren arşivi - 2020) AFAD’ın resmi sayfasında, gazete kupürleri ve çeşitli kaynaklarda, doktora tezlerinde, değişik sayılarda verilen ölü sayıları bir birlerini tutmayıp, aradaki fark çok büyük olsa da; “170 kilometre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde ve 1 metre derinliğindeki kocaman bir alanı yerle bir eden bu depremde, 25 bin insanın öldüğünü (1945 yılında ülke nüfusu 18 milyon 790 bin 987) 15 bin ev, ahır ve samanlığın kullanılamaz hale gelip, 20 bine yakın hayvanın telef olduğu” bilgilerini de Hasan Özgör’ün kitabından öğreniyoruz. (*) Yazar burada 26 Kasım 1943 depremi ile birlikte yaşanan Bayramören’de çıkan yangını birleştirmiş. Kanaatim odur ki Bayramören yangını ile ilgili ayrı bir çalışma yapılması gereklidir ve bu çalışmayı da bilgi ve belgelere ulaştığımda görevin yine bizlere düştüğünün farkındayım. (ÖFE) 5 Şubat 1944 tarihli gazete kupürü Çerkeş'te yaşanan depremle ilgili haberinde '... Çankırı vilayetinde 1019 ölü tespit edildi' diyordu. (Ersan Eren arşivi - 2020)     BU HABER İÇİN SÖZCÜ  18 TEŞEKKÜR EDERİZ


Orjinal Habere Git